Elite Mannen wielerpassie aan de schelde: mannen

© Photonews
© Photonews

2020 - ...

UCI ProSeries

Het wielerlandschap verandert snel: van ProTour naar World Tour, van continentale wedstrijden naar ProSeries. De Scheldeprijs evolueert mee. Het derde decennium van de eenentwintigste eeuw bergt ongetwijfeld nog meer nieuws. Het is momenteel te vroeg om alles in te schatten, laat staan te voorspellen.
Zeker is dat onze gezonde eeuweling, onder het wapperende banier van Flanders Classics, de wielerboot niet wil en niet zal missen.
Wij zijn er klaar voor, te beginnen vanaf 20-20!

Marcel Kittel wordt enige recordhouder (4de overwinning) in 2016. Ondertussen won hij de Scheldeprijs 5x (2012-2013-2014-2016-2017) - © Digitalclickx
Marcel Kittel wordt enige recordhouder (4de overwinning) in 2016. Ondertussen won hij de Scheldeprijs 5x (2012-2013-2014-2016-2017) - © Digitalclickx

2010 - 2019

Flanders Classics

Het nieuwe decennium wordt spectaculair ingezet. Wouter Vandenhaute (Woestijnvis) is de nieuwe eigenaar van de Ronde van Vlaanderen (en van de Omloop Het Nieuwsblad en Parijs-Brussel). Hij wil het Vlaamse, klassieke voorjaar oppoetsen en verenigt zes wedstrijden onder de noemer Flanders Classics: Ronde van Vlaanderen, Omloop Het Nieuwsblad, Dwars door Vlaanderen, Gent-Wevelgem, Brabantse Pijl en Scheldeprijs. Daarbij worden wedstrijddata verschoven. De Scheldeprijs wordt gereden in de week tussen de Ronde van Vlaanderen en Parijs-Roubaix. Het gevolg hiervan is dat het peloton in het Noorden blijft en de Scheldeprijs als ideaal intermezzo beschouwt. Antwerpen, vanaf 1996 vaste startplaats, wordt in 2018 vervangen door het Nederlandse Terneuzen, waarna de renners een grote lus maken door het winderige Zeeland. Toch eindigen ook de edities 2018 en 2019 op een sprint, weliswaar van een uitgedund peloton.

Scheldeprijs 2006: Tom Boonen wint in zijn wereldkampioentrui - © Cor Vos
Scheldeprijs 2006: Tom Boonen wint in zijn wereldkampioentrui - © Cor Vos

2000 - 2009

De nieuwe eeuw

Het begin van de 21ste eeuw zorgt voor veel vernieuwing. Organisatorisch en sportief. Op sportief vlak is vooral de datumwijziging belangrijk. De Scheldeprijs wordt vanaf 2003 in de week tussen Parijs-Roubaix en de Amstel Gold Race verreden. De ingreep wordt opgelegd door AIOCC en de UCI en komt de Scheldeprijs niet echt ten goede. Het is elk jaar knokken voor een volwaardig deelnemersveld. Toch kan men niet klagen over de kwaliteit van de winnaars. Tom Boonen en Mark Cavendish (beiden tweemaal), Robbie McEwen en Alessandro Petacchi zijn grote namen op de erelijst. De Scheldeprijs, de oudste Vlaamse wielerkoers, handhaaft zich bijgevolg in het rijtje van de aprilklassiekers.

Scheldeprijs 1996: Frank Vandenbroucke, het hoogtepunt van de nineties - © Cor Vos
Scheldeprijs 1996: Frank Vandenbroucke, het hoogtepunt van de nineties - © Cor Vos

1990 - 1999

De nineties

Opnieuw is dit decennium een bewogen periode in de geschiedenis van de aloude Scheldeprijs. Hoogtepunten zijn zeker de twee zeges van Mario Cipollini en de stunt van Frankieboy ‘VDB’ in 1996. Ook de zege van Peter Van Petegem, wiens carrière op een zijspoor beland was in 1994, is opmerkelijk. Anderzijds is het wedstrijdverloop van 1995 en vooral van 1998 ontgoochelend. Organisatorisch beweegt er ook heel wat. In 1994 promoveert de Scheldeprijs tot eerste categorie en wordt hij ook verreden in de week tussen Parijs-Roubaix en Luik-Bastenaken-Luik. In 1995 verhuist men opnieuw naar de week tussen Luik-Bastenaken-Luik en de Amstel Gold Race. Wat het parcours betreft, in 1998 kiest de organisatie opnieuw voor een omloop in de Antwerpse Kempen. Dé grote verandering en verbetering komt er echter in 1996. Vanaf dan wordt de start gegeven op de Grote Markt in Antwerpen, hetgeen een echte meerwaarde betekent voor de wedstrijd.

Scheldeprijs 1986: Jean-Paul van Poppel wint zijn eerste Scheldeprijs in 1986. Hij klopt Wim Arras en Eric Vanderaerden - © François Buyssens
Scheldeprijs 1986: Jean-Paul van Poppel wint zijn eerste Scheldeprijs in 1986. Hij klopt Wim Arras en Eric Vanderaerden - © François Buyssens

1980 - 1989

De eighties

Het decennium van de grote veranderingen. In 1982 verlaat organisator René De Vos Schoten, wordt ziek en overlijdt korte tijd nadien. De grote vedetten blijven weg, of geven ostentatief op zoals Gerrie Knetemann in 1983. Maar hét dieptepunt bereikt de oudste Vlaamse, Antwerpse wielerklassieker in 1982. De Tour wordt een week later gereden en de Scheldeprijs ondergaat de concurrentie van het criterium in Ronse. Alle vedetten blijven weg en de Scheldeprijs wordt een veredelde kermiskoers, uitsluitend met plaatselijke ronden. Vanaf 1983 wordt het roer overgenomen door Hector Jansen (°1928). Hector is een zakenman en een onderhandelaar en wil terug hogerop met zijn koers. Eerste prioriteit is het zoeken van een andere datum. Een eerste poging mislukt, een tweede levert geen onverdeeld succes op. In 1986 wordt de Scheldeprijs op 25 augustus gereden. Maar dan volgt een revolutionaire ingreep. Vanaf 1987 wordt er georganiseerd in april. De eerste jaren (1987 en 1988) na de Amstel Gold Race, in 1989 tussen Luik-Bastenaken-Luik en de Amstel Gold Race. De Scheldeprijs is duidelijk op de goede weg. 

1970 - 1979

De seventies

Onder leiding van René De Vos wordt onveranderd georganiseerd op kermisdinsdag. Niet altijd de gemakkelijkste datum. Toch blijft het palmares in the seventies leuk ogen. Zelfs meer dan dat. De grootste Belgische kampioenen - Merckx, De Vlaeminck, Maertens - komen op het podium. Zelfs Didi Thurau, het Duitse godenkind, komt winnen aan het Schotense gemeentehuis. Toch ontsnapt ook de Scheldeprijs niet aan het dopingspook. In een dubieuze dopingaffaire verliest Staf Van Roosbroeck in 1976 zijn tweede overwinning…

Foto: Het podium van de Scheldeprijs 1975
V.l.n.r. Marcel Imler (burgemeester van Schoten), Paul Mahlman (Het Laatste Nieuws), Briek Schotte (sportbestuurder en winnaar
van de Scheldeprijs 1955), Ronald De Witte (winnaar) en René De Vos (organisator).

1960 - 1969

De sixties

De Scheldeprijs blijft op zijn niveau. Ofwel wordt hij in de aanloop naar het Belgisch Kampioenschap gereden ofwel enkele weken voor het wereldkampioenschap. De erelijst oogt mooi. Bij de organisatie wordt de legendarische Stan De Deken (°1887) vervangen door eerst Gust Mertens, later door René De Vos, die het gedurende een vijftiental jaren zal volhouden. Op het einde van dit decennium – in 1968 – verdwijnt ook het kampioenschap van Antwerpen uit Schoten.

Een hoogtepunt in de fifties: Briek Schotte wint in 1955.
Een hoogtepunt in de fifties: Briek Schotte wint in 1955.

1950 - 1959

De fifties

Er breekt een gouden tijd aan voor het wielrennen. Waren de eerste jaren na de oorlog nog een beetje aarzelend, dan zitten we nu volop in overvloed en weelde. In alle Europese landen zijn er grote kampioenen: in Italië Coppi-Bartali en ook Magni, in Zwitserland Koblet en Kubler, in België Van Steenbergen, Schotte en Ockers, in Nederland Schulte, van Est, Wagtmans, in Frankrijk Bobet en Geminiani, later gevolgd door Anquetil en Darrigade, in Spanje Bahamontès en Miguel Poblet. Achter deze kampioenen volgde een grote schare uitstekende renners. We Hadden toen nog net geen televisie (1950-1954), de snoep zat vol met rennersprentjes, de kranten stonden bol van grote verhalen, de magazines pronkten met grote, mooie foto’s.

1946 - 1949

De grote revival

Na een jaar onderbreking staat de Scheldeprijs weer in de startblokken. En opnieuw in Schoten, waar hij sinds 1926 thuishoort. In het voorjaar zijn Milaan-Sanremo, de Ronde van Vlaanderen, Parijs-Roubaix, Parijs-Brussel en alle andere klassieke eendagswedstrijden gereden. Op de Ronde van Frankrijk is het nog een jaartje wachten maar toch werden er al een paar rittenwedstrijden gereden. De massa is opnieuw enthousiast en de sport neemt opnieuw de bovenhand, gelukkig maar. Stan De Deken en zijn vrienden bereiden met veel ambitie de organisatie voor. Er staan niet minder dan vier koersen geprogrammeerd: op maandag 29 juli onafhankelijken en nieuwelingen (de term beginnelingen is verdwenen) en op dinsdag 30 juli de beroepsrenners en de liefhebbers. In elke categorie wordt de Kampioen van Antwerpen gekroond. Alle Antwerpse renners en supporters kijken met veel ongeduld uit naar de Scheldeprijzen in Schoten. 

1941 - 1944

De moeilijke jaren - kermis in d'hel

In 1940 kon er vanzelfsprekend niet gekoerst worden. De oorlog was pas aan de gang en alle sportbedrijvigheid lag stil. Maar een jaar later lagen de kaarten anders. De bezetter zag dat de beproefde bevolking enig vertier en verzet wel zou kunnen gebruiken. Daarom werden zoveel mogelijk sportwedstrijden georganiseerd. Zo ook de Scheldeprijs in Schoten. Niet meer op kermisdinsdag, maar op zondag 24 augustus.

Foto: de eindsprint bij de junioren 1942. 
Rik Van Steenbergen (1924-2003), Antwerps Sportman van de 20ste eeuw, won bij de nieuwelingen in 1941 en bij de junioren in 1942, maar nooit de Scheldeprijs bij de profs. Zelfs in 1966, 25 jaar na zijn zege bij de nieuwelingen, kwam hij nog aan de start. Tevergeefs, Rik is helaas één van de weinige grote namen die op het palmares ontbreekt.

Scheldeprijs 1932, Godfried De Vocht wint, midden een zee van volk.
Scheldeprijs 1932, Godfried De Vocht wint, midden een zee van volk.

1930 - 1939

Op de kermistoer

Tijdens de 30-er jaren werd de Scheldeprijs altijd georganiseerd op kermisdinsdag, de dinsdag na de 4de zondag van juli, met Schoten-kermis dus. Aanvankelijk werd het parcours nog uitgetekend als gold het een klassieker maar later in de jaren ‘30 tekende men meer en meer lokale ronden uit, zodat de Scheldeprijs steeds meer een Schotense aangelegenheid werd. Deze aanpak deed misschien wel afbreuk aan het ‘klassieke’ karakter van de Scheldeprijs, maar de koers hield alleszins stand naast de befaamde 8 van Brasschaat (voluit gesteund door Alfred Martougin, die in Brasschaat woonde) en de Schaal Sels uit het eveneens aangrenzende Merksem. Opmerkelijk hierbij is ook dat die beide wedstrijden ook gekoppeld waren aan de plaatselijke kermis en eveneens op kermisdinsdag gereden werden.

De eerste start in Schoten.
De eerste start in Schoten.

1926 - 1929

Eindelijk een vaste thuis

Met de verhuis naar Schoten en de medewerking van Sportwereld, het populaire Vlaamse sportdagblad van Karel Van Wijnendaele, zit het eindelijk goed met de Scheldeprijs, een jaar eerder op sterven na dood met de liefhebberskoers in Hoboken. Vooral Achiel Willemsen
en Stan De Deken zetten zich met hart en ziel in voor het welslagen van de ‘nieuwe’ Scheldeprijs. Ook het gemeentebestuur van Schoten steunt de organisatie tenvolle.

1919 - 1925

Dakloos

Na vier zwarte oorlogsjaren hernam het gewone leven zich stilaan in 1919. Ook de sportwereld nam de draad weer op. De meeste wielerkoersen, die in 1914 voor ’t laatst gereden werden, stonden terug in de startblokken. Zo ook de Scheldeprijs. Het zou echter tot in 1926 en de definitieve verhuis naar Schoten duren, vooraleer de oudste Vlaamse wegwedstrijd een vaste stek vond. We volgen de dakloze Scheldeprijs op zijn zwerftocht, van 1919 tot en met 1925.

Foto: Titelpagina Sport-Illustratie, 4de jaargang, nr 15 van vrijdag 16 mei 1924. Het peloton, met Gerard Debaets en Verschueren aan de leiding, trekt over de brug van Duffel.

1907 - 1914

Ontstaan

De Groote Scheldeprijs, een schoone baankoers. "Het bestuur der Antwerpsche afdeeling van den BWB, besloten op schitterende wijze het 25 jarig bestaan van den B.W.B. te vieren, heeft, met de ‘Chronique Sportive’ de inrichting ter hand genomen van een baankoers (groote Scheldeprijs)…" (De Nieuwe Gazet, vrijdag 28 juni 1907)

Foto: Alfred Martougin (1875-1952), oprichter van de Scheldeprijs.Grootindustrieel, chocoladefabrikant, een echte wielermecenas, in hart en nieren. Voorzitter van de Antwerpse Afdeling 1905-1911, voorzitter KBWB 1922-1929 en 1934-1947.